انواع مختلف روانشناس
انواع گوناگونی از روان شناس وجود دارد؛ روانشناس بالینی یا روانشناس تربیتی و روانشناس اجتماعی و روانشناس شخصیت و … اما بسیاری از ما به محض شنیدن اصطلاح روان شناس، مرد یا زنی را در مطب تصور می‌کنیم که در حالی‌که بیمار روی مبل چرمی نشسته، روی کاغذ یادداشت برمی‌دارد.
بله، بسیاری از روان شناسان از روش گفتاردرمانی بهره می‌برند اما افرادی که در این حرفه مشغولند، وظایف مختلف دیگری هم بر عهده دارند.
انواع روان شناس
آیا می‌دانستید بعضی از روانشناسان به بررسی نحوه کار و تعامل افراد با ابزارهای محیطی می‌پردازند؟ یا بعضی روش‌هایی برای کند کردن جریان گرمایش جهان ارائه می‌دهند؟
حرفه روانشناسی به همین‌ها ختم نمی‌شود! در ادامه فهرستی از تعدادی حیطه‌ی تخصصی و وظایف مرتبط با آن ذکر شده است. باید بدانید که حیطه کاری روانشناسان متفاوت است؛ مثلا تحصیلات روانشناس بالینی با روانشناس شخصیت متفاوت است و یا فعالیت‌های روانشناس تربیتی با روانشناس اجتماعی فرق دارد.
1. روانشناس هوانوردی
این دسته از روانشناسان به مطالعه رفتار خلبان و سایر خدمه پرواز می‌پردازند. آنها همچنین درمورد امنیت شرکت هواپیمایی تحقیق می‌کنند، تجهیزات آموزشی جدید ارائه می‌دهند و به انتخاب کارمندان مناسب کمک می‌کنند.
به طور مثال، ممکن است روانشناس هوانوردی تعدادی آزمون روانشناختی طراحی کند که برای انتخاب خلبان به کار می‌آید. از آنجایی‌که شغل خلبانی ذاتا حساس و تخصصی است، لازم است افرادی برای این حرفه انتخاب شوند که سالم و دارای ثبات روحی باشند و بتوانند تحت فشار عملکرد خوبی از خود نشان دهند.
روانشناس هوانوردی از دانش خود در روانشناسی برای انتخاب بهترین افراد در این وظیفه حیاتی استفاده می‌کند.
همچنین این دسته از روانشناسان برای طراحی اجزای مختلف هواپیما مانند کابین یا عرشه پرواز با متخصصان دیگر نظیر مهندسان و روانشناسان عوامل انسانی همکاری می‌کنند. روانشناسان پرواز با در نظر گرفتن روانشناسی انسانی حین فرایند طراحی، می‌توانند تضمین کنند که این محصولات با ادراک، توجه، حافظه و سایر توانایی‌های ذهنی سازگار است.
2. روانشناس زیستی
از روانشناس زیستی گاهی تحت عنوان روانشناس بیولوژیک یا روانشناس فیزیولوژیک هم یاد می‌شود. آنها به مطالعه و تحقیق پیرامون مغز و رفتار می‌پردازند. روانشناس زیستی با بررسی منشا عصبی رفتار، می‌تواند به عوامل مختلف زیستی که ممکن است روی تفکر، احساس و عمل فرد تاثیر بگذارد پی ببرد.
این دسته از روانشناسان تاثیر بیماری و آسیب مغزی روی رفتار را هم مطالعه می‌کنند. محققان می‌توانند با درک بهتر تاثیر این آسیب و بیماری‌ها، راهی برای پیشگیری، درمان و کنترل آسیب و بیماری‌های جدی مغز پیدا کنند.
3. روانشناس بالینی
روانشناس بالینی افرادی را که دچار پریشانی روانی و بیماری روحی هستند تحت معاینه، تشخیص و درمان قرار می‌دهد. استفاده ازروان‌درمانی و ارائه‌ی برنامه‌ی درمان نیز از جمله وظایف روانشناس بالینی است.
این دسته از روانشناسان اغلب در بیمارستان، کلینیک سلامت روان و مطب خصوصی کار می‌کنند و در زمینه‌ی انواع روش‌های درمان آموزش دیده‌اند اما ممکن است در درمان دسته‌ای از اختلالات خاص یا کار کردن با جمعیت خاصی از جامعه تخصص بگیرند. مثلا، ممکن است روانشناس بالینی در حوزه‌ای نظیر درمان مصرف مواد، سلامت روان کودکان، سلامت روان بزرگسالان یا سالمندان تخصص داشته باشد.
با اینکه روانششناس بالینی در فضای پزشکی فعالیت می‌کند، پزشک نیست و در اکثر موارد نمی‌تواند دارو تجویز کند.
به گفته‌ی انجمن روانشناسی آمریکا، درآمد روانشناس بالینی سالانه 80 هزار دلار است.
4. روانشناس شناختی
روانشناس شناختی تفکر فرد، اعم از نحوهی تصمیم‌گیری و حل مشکل، را ارزیابی می‌کند. این دسته از روانشناسان به چگونگی پردازش، یادگیری، ذخیره‌سازی، تشخیص و بهره‌گیری از اطلاعات توسط مغز می‌پردازند.
روانشناس شناختی در محیط‌های مختلف مانند دانشگاه، مرکز تحقیقات، موسسات بازپروری، بیمارستان، نمایندگی‌های دولتی و مطب خصوصی فعالیت می‌کند. متخصصان این رشته اغلب وظایفی نظیر رهبری تحقیق و کار با بیمار را برعهده دارند.
روانشناس شناختی، مانند سایر روانشناسان، یک حوزه را برای گرفتن تخصص انتخاب می‌کند که به طور مثال می‌توان به حافظه، تکامل زبان، توجه، حل مسئله یا اختلال در یادگیری اشاره کرد.
5. روانشناس جامعه
این دسته از روانشناسان پیرامون مسئله‌ی سلامت جامعه تحقیق می‌کنند. آنها همچنین به دنبال بالا بردن سواد اجتماعی و ارائه‌ی برنامه‌های پیشگیری هستند. این دسته از متخصصان روی ایجاد تغییرات مثبت روی فرد و جامعه تمرکز دارند.
روانشناس جامعه معمولا در محیط‌های مختلف اعم از دانشگاه، نمایندگی‌های دولتی، موسسات اجتماعی و بیزینس‌های خصوصی مانند استاد، مشاور، مشاور سیاسی، مدیر برنامه و محقق فعالیت می‌کند.
تحقیق در این حیطه کنش محور است و روی ارائه‌ی راه حل‌های واقعی تمرکز دارد که فورا قابل اجرا باشد. هدف از این رشته توجه به مشکلات اجتماعی، بهبود سلامتی و اجرای قوانینی است که به بهتر شدن زندگی افراد می‌انجامد.
6. روانشناس تطبیقی
روانشناس تطبیقی رفتار گونه‌های مختلف را مطالعه می‌کند و به خصوص به تفاوت رفتار در انسان و حیوان می‌پردازد. چرا باید حیوانات را مورد بررسی قرار داد؟ زیرا با وجود تفاوت‌های بارز، فرض بر این است که برخی خصوصیات بین گونه‌های مختلف یکسان است.
بنابراین، مطالعه‌ی رفتار و واکنش‌های حیواناتی مانند موش و سگ درک بهتری از رفتار انسان به دست می‌دهد. ثابت شده که این ملاحظات در طول تاریخ روانشناسی مفید و مهم واقع شده‌اند.
مطالعه‌ی تورندایک روی گربه‌ها، بررسی‌های پاولف روی سگ‌ها و آزمایش‌های اسکینر روی کبوترها تنها نمونه‌ای از روانشناسی تطبیقی است که نشان می‌دهد مطالعه‌ی رفتار حیوانات ما را به درک بهتر نسبت به رفتار انسان می‌رساند.
درآمد روانشناسان تجربی (شامل روانشناسان تطبیقی) سالانه 92 هزار دلار است که در این زمینه بعد از روانشناسان سازمانی قرار می‌گیرند.
7. روانشناس مصرف‌کننده
این دسته از روانشناسان، که با نام روانشناس بازار هم شناخته میشوند، به تحقیق پیرامون رفتار مصرف‌کننده و ارائه‌ی روش‌های بازاریابی به منظور توسعه‌ی بیزینس می‌پردازند.
این دسته از روانشناسان به افرادی که در بازار مشغول هستند کمک می‌کنند که بدانند چه چیزی باعث می‌شود مصرف‌کننده، محصولات و خدماتشان را خریداری کند. آنها روی نحوهی واکنش خریداران به تبلیغات تحقیق می‌کنند، به ارزیابی روش‌های تصمیم‌گیری می‌پردازند و نقش احساسات را هنگام خرید بررسی می‌کنند.
این دسته از متخصصان در طراحی تبلیغات، پیدا کردن مخاطبان بالقوه، ارائه‌ی محصولاتی که برای بعضی از مشتریان جذاب است و یادگیری این نکته که نگرش‌ها نسبت به یک محصول یا برند چگونه شکل می‌گیرد و چه تغییری می‌کند به بیزینس‌ها کمک می‌کنند و به منظور رسیدن به این هدف، از نظرسنجی‌ها، تجربه، مشاهدات طبیعی و گروه‌های متمرکز مصرف‌کننده بهره می‌گیرند.
8. روانشناس مشاور
روانشناس مشاور در مورد افرادی که دچار اختلال روانی، مشکل رفتاری، مشکل عاطفی، استرس و مسائل مرتبط به آن هستند، از روان‌درمانی کمک می‌گیرد. این دسته از روانشناسان شباهت زیادی به روانشناس بالینی دارند.
میانگین درآمد روانشناس مشاور طی یک سال 85 هزار دلار است. روانشناس مشاور مانند روانشناس بالینی از روان‌درمانی استفاده می‌کند و قانونا به عنوان روانشناس متخصص و معتبر شناخته می‌شود.
9. روانشناس بین فرهنگی
روانشناس بین فرهنگی به تفاوت انسان در فرهنگ‌های مختلف و تاثیر تشابهات فرهنگی روی رفتار می‌پردازد. آنها اغلب شباهت یا تفاوت جنبه‌های مختلف رفتار در بین فرهنگ‌های متفاوت را بررسی می‌کنند.
مثلا، روانشناس بین فرهنگی تفاوت میان شیوه‌ی تربیت در فرهنگ جمعگرا را با فرهنگ فردگرا می‌سنجد و توضیح می‌دهد این تفاوت‌ها چه نقشی در رفتار انسان در بزرگسالی دارد.
10. روان شناس رشد
روان شناس رشد به تحقیق پیرامون رشد انسان در تمام طول عمر می‌پردازد. بعضی از آنها روی دوره‌ی خاص مانند اوایل کودکی، نوجوانی، بزرگسالی یا سالمندی تمرکز می‌کنند. این دسته از متخصصان وظایفی نظیر معاینه کودکانی که دچار معلولیت یا تاخیر در رشد هستند، بررسی مشکلات مربوط به کهولت سن و مطالعه‌ی کسب مهارت‌های زبانی را برعهده دارند.
تمرکز برخی از روانشناسان رشد روی پژوهش و بالا بردن آگاهی درمورد مشکلات رشد است که در طول عمر رخ می‌دهد. دسته‌ی دیگر کار رسیدگی به بیمارانی را که برای کنار آمدن با مشکلات رشد نیاز به کمک دارند برعهده می‌گیرند.
11. روانشناس تربیتی
این دسته از روانشناسان نحوهی یادگیری و فرایند آموزش را مورد بررسی قرار می‌دهند. این مورد شامل ارائه‌ی روش‌های تدریس و آموزش می‌شود. بعضی از روانشناسان تربیتی پیرامون استعداد و اختلال در یادگیری تحقیق می‌کنند.
روانشناس تربیتی تاثیر عوامل اجتماعی، شناختی و عاطفی را روی فرایند یادگیری می‌سنجد. بعضی از متخصصان این رشته در زمینه‌ی تشخیص و بررسی مشکلات بالقوه که در یادگیری کودک اختلال ایجاد می‌کند، تخصص می‌گیرند.
دسته‌ی دیگر متخصص پژوهش پیرامون فرایند یادگیری هستند و دسته‌ی سوم تمرکز خود را روی طراحی مفاد آموزشی می‌گذارند که نتیجه‌ی یادگیری را به حداکثر می‌رساند.
برآوردها در اداره‌ی آمار نیروی کار ایالت متحده نشان می‌دهد میانگین درآمد روانشناس تربیتی سالانه 75 هزار دلار است؛ یعنی درامد روانشناس تربیتی نسبت به میانگین درآمد سایر روانشناسان در حوزه‌های مختلف (79,010 دلار) کمی پایین‌تر است.
12. روان شناس مهندسی
تمرکز روان شناس مهندسی روی کشف روش‌هایی برای بالا بردن توانایی انسان به واسطه‌ی توسعه‌ی ماشین‌آلات، تجهیزات، تکنولوژی و محیط کار است.
با اینکه تمرکز بسیاری از متخصصان این رشته روی تحقیقات اولیه است، در اغلب موارد این حوزه بسیار کاربردی است. روان شناس مهندسی برای حل مشکلات واقعی و ارائه روش‌هایی تلاش می‌کند که در زندگی روزمره کاربرد عملی داشته باشد.
یکی از وظایف روانشناس مهندسی ارائه نوعی از تکنولوژی است که می‌توان در صنعت پزشکی از آن بهره جست تا بیمار سریع‌تر بهبود پیدا کند. آنها همچنین به طراحی و اصلاح محصولاتی که هر روز از آنها استفاده می‌کنیم، شامل گوشی همراه و وسایل نقلیه، کمک می‌کنند.
13. روان شناس محیط
روانشناس محیط به کشف روابط میان فرد و محیط اطراف، شامل محیط طبیعی و مصنوعی، می‌پردازد. این مورد شامل کار روی پروژه‌های صرفه‌جویی، کمک به محافظت از گونه‌هایی که در معرض خطر قرار دارند و جستجوی روش‌هایی برای متوقف شدن گرمایش جهانی می‌شود.
ممکن است این دسته از متخصصان به عنوان محقق به بررسی تاثیر انسان روی محیط بپردازند. بعضی از روانشناسان محیط نقش دولتی دارند تا سیاست‌های محیطی را شکل دهند.
دیدگاهتان را بنویسید